"Dhe mos e shpini veten në shkatërrim!"[1]
"Që të mos e derdhni gjakun e njëri tjetrit."[2]
Më kujtohet mirë lajmi të cilin e transmetuan të gjitha agjencitë e njohura të medias lidhur me atë se ish presidenti amerikan Ronald Regan ishte i sëmurë nga depresioni dhe se kishte arritur të shërohej prej tij. Por kjo sëmundje e kaploi sërish kur arriti në të shtatëdhjetat ngase edhe më tej i ishte ekspozuar presioneve të mëdha nervore. Ndonëse kishte kryer disa operacione kirurgjike, asgjë nuk e ndihmoi.
"Kudo që ndodheni, vdekja do t’u arrijë, madje edhe nëse ndodheni në kulla të larta. Nëse u vjen ndonjë e mirë, ata deklarojnë: Kjo është nga Allahu! Ndërsa nëse u ndodhë ndonjë e keqe, deklarojnë: Kjo është për shkak teje! U thuaj: Gjithçka është nga Allahu! Pra, si e kanë hallin këta njerëz?! – sikur nuk kuptojnë atë që u thuhet!"[3]
Shumë personalitete të shquara, posaçërisht nga bota e artit, lëngojnë nga kjo sëmundje e rëndë shpirtërore. Depresioni me siguri ka qenë shkaku i vetëm i vdekjes së poetit të shquar Salah Xhahini. Supozohet se edhe Napoleon Bonaparta ka vdekur në gjendje tejet të rëndë depresive.
"Mos u mahnit nga pasuritë e tyre dhe as nga fëmijët e tyre! Allahu përmes tyre dëshiron t’i dënojë në këtë botë dhe të përfundojnë si jobesimtarë."[4]
Një lajm tjetër që dëshiroj ta potencoj është akoma shumë i freskët. Agjencitë e ndryshme ende e përmendin dhe paraqiten me detaje të reja. Bëhet fjalë për një krim të tmerrshëm të kryer nga një femër gjermane.
Në të vërtetë, ajo kishte vrarë tre fëmijët e saj, kurse si shkak theksohet të ketë qenë gjendja e saj depresive prej çka lëngonte për një kohë të gjatë. Theksohet pastaj se kjo nënë fatkeqe i kishte vrarë fëmijët "nga dashuria e madhe" ndaj tyre, duke parë jetën e vështirë që duhet ta jetonin, duke dëshiruar "t’i shpëtojë" nga kjo vuajtje. Pasi që i kishte vrarë fëmijët, gruaja e kishte vrarë edhe veten.
Organizata botërore e shëndetësisë, gjithashtu tërheq vëmendjen për këtë sëmundje të tmerrshme dhe të rrezikshme.
Në vitin 1973 përqindja e personave me depresion në botë ka qenë 3%, kurse në Amerikë çdo i katërti banor lëngon nga depresioni. Në vitin 1981, kryetari i Kongresit për sëmundjet mendore në Çikago kishte deklaruar se në botë ka rreth 100 milionë njerëz të cilët lëngojnë nga depresioni, kurse kryesisht janë nga vendet e zhvilluara. Sot statistikat tregojnë se ky numër mbase është dyfishuar!
"Si nuk e shohin se çdo vjet një apo dy herë vihen në sprovë, por sërish, as pendohen e as mbushen mend."[5]
Një njeri i urtë ka deklaruar që nga limoni duhet bërë pije të ëmbël sikurse limonada.
Një tjetër, ndërkaq, deklaron: "Nuk është i mençur ai i cili fiton shumë, porse njeriu i cili humbjen e shndërron në fitore."
"Ata i pret falja e mëkateve nga Zoti i tyre edhe mëshira; ata janë në Rrugë të drejtë!"[6]
Ndaj duhet vepruar në pajtim me thënien popullore: "Mos e godit murin me kokë."
Kjo do të nënkuptonte që nuk duhet të shqetësohemi dhe të kundërshtojmë atje ku kjo nuk do të ketë kurrfarë dobie.
Nëse nuk mund të bësh diç,
lëre atë dhe bëre atë çka mundesh.
Një fjalë tjetër e urtë ndërkaq na porosit: "Të mos bluajmë miell."
"Allahu ju ka ndëshkuar me brengë mbi brengë; për të mos u pikëlluar për atë çka u ka shpëtuar dhe nuk u ka ndodhur. – Kurse Allahu e di mirë atë çka veproni."[7]
Porosia e ajetit është e qartë, nuk duhet të shqetësohemi për atë që ka ndodhur dhe që ka kaluar, ngase kjo sjell vetëm angështi, shqetësim dhe humbje kohe.
Anglezët deklarojnë: "Druri nuk digjet dy herë."
Ky është shembull i mirë për njerëzit të cilët merren me gjësende dytësore dhe të parëndësishme në jetë, andaj sëmuren nga shqetësimet, pikëllimi dhe mërzia.
"Atyre të cilët nuk kanë luftuar, ndërsa për vëllezërit e tyre deklaronin: Sikur t’na kishin dëgjuar, nuk do të vdisnin, u thuaj: Andaj shpëton nga vdekja, nëse e thoni të vërtetën."[8]
Mos e përsërit rrëfimin mbi ndarjen shpesh,
gëzohu, do të kesh zemër të shëndoshë.
Ekzistojnë gjëra që mund t’i kryejnë njerëzit e papunë dhe kështu ta shfrytëzojnë kohën e tyre. Si, për shembull, veprat e mira, ndihma njerëzve, vizita e të sëmurëve, varrezave, brenga për xhamitë, puna në organizata bamirëse, ndeja me njerëz të mirë, rregullimi i shtëpisë e i bibliotekës, ndonjë sport i dobishëm, ndihma skamnorëve, të sëmurëve dhe të moshuarve.
"Ti, o njeri që punon shumë, mundin tënd do ta gjesh te Zoti yt."[9]
S’ka asgjë më mirë se vepra e vyer,
është e mirë dhe ka pamje të bukur.
Duhet lexuar historinë për të kuptuar se si kanë vuajtur njerëz të shumtë. Pas kësaj do ta kuptosh se pikëllimi për shumë kë, ka qenë krenari dhe ajo i ka bërë të shquar.
Studioje historinë dhe do të gjesh shumë porosi,
ngase shumë popuj për shkak të paditurisë kanë pësuar.
"Dhe të gjitha këto lajme që t’i tregojmë lidhur me të Dërguar të caktuar janë për atë që me to ta forcojnë zemrën. Dhe në to të ka ardhur e vërteta e pastër, edhe mësimi, edhe paralajmërimi për besimtarët."[10]
"Prandaj trego ngjarjet që ata të mendojnë."[11]
"Në tregimet për ta ka mësim për ata që kanë mend. Kurani nuk është rrëfim i trilluar, ai e pranon se janë të vërteta librat të shpallura para tij, edhe sqaron gjithçka, edhe është udhërrëfim e mëshirë për popullin që beson."[12]
Omeri ka deklaruar: “Kur të zgjohem, nuk kam nevojë për asgjë pos kënaqësisë në krahët e përcaktimit.”
Fati mund të më flakë ku të dëshirojë,
jam mjaft trim, pra këtë le ta bëjë.
E shikojmë se si Omeri, si edhe poeti, është tërësisht i vetëdijshëm për përcaktimin dhe është i pajtuar me të, qoftë ai i ëmbël apo i hidhur.
Disa njerëz kanë pohuar: "Nuk më intereson se në çfarë kali shale jetën do ta kaloj, nëse është i varfër, do të përmbahem, nëse është luksoz, do jem mirënjohës."
Ebu Dhuejb el-Hidhili i kishin vdekur tetë fëmijë brenda një viti, kurse ai ishte tejet i qetë dhe i përmbajtur ngase e kishte pranuar përcaktimin.
Kur fati i shfaq kthetrat e tij,
të kota janë ofshamjet dhe gjëmat.
Ibën Abasi e kishte humbur të parët dhe kishte deklaruar:
Nëse Allahu ma merr dritën e syve,
më mbetet drita e gjuhës dhe veshëve.
Zemrën e kam të paprishur, mendjen pa të metë,
kurse gjuhën e kam si teh shpate vetë.
Ai ishte i kënaqur dhe i gëzuar për shkak të mirave të tjera, të shumta me të cilat e kishte nderuar Allahu.
Urve ibën Zubejri për një ditë kishte humbur këmbën dhe djalin, por kishte deklaruar: “Zoti im, Ti qofsh i madhëruar. Nëse më merr diç, ani vetë Ti ma ke dhuruar. Nëse më sprovon, ani vetë Ti do më shpëtosh. Më ke dhënë mjaft organe, kurse më ke privuar vetëm nga një. Më ke dhuruar katër djem, kurse ma ke marrë vetëm një.”
"Dhe me Xhenet e mëndafsh do t’i shpërblejmë për atë që janë përmbajtur."[13]
"Paqja qoftë me ju, ngase keni vuajtur, e sa i mrekullueshëm është vendbanimi më i bukur!"[14]
Kur u vra Abdullah ibën Same, vëllai i Durejdit, ky e qajti shumë, madje këndoi vargjet vijuese:
Të kam mbrojtur, vëlla, sa kam mundur,
por fatit asnjëri kurrë s’i ka shpëtuar.
E madhe është dhembja për ty, vëlla i nderuar,
por është e vërtetë se askush s’është i amshuar.
E kam më të lehtë kur e di,
se kurrë s’ke qenë koprrac, e as ke gënjyer.
Është e dobishme të dëgjojmë edhe vargjet e Shafiut lidhur me ata që kanë vdekur:
Lëri ditët të bëjnë çka të duan,
të kënaqet shpirti me fatin tënd.
Kur ai të shfaqet,
asgjë prej tij s’të shpëton.
Ebu Atahiu ka deklaruar:
Sa herë Allahu të dhuroi të mira,
por ti e ke kundërshtuar nga padija.
Sa herë në jetë jemi tmerruar nga vdekja, po megjithatë nuk kemi vdekur?!?
Sa herë kemi menduar se nuk kemi rrugëdalje dhe se kemi pësuar, por kjo ka qenë vetëm një fillim i ri dhe më i mirë!?!
Sa herë kemi arritur në fund të rrugës, na ka shtypur errësira dhe e kemi humbur çdo shpresë, kurse Allahu ka gjetur rrugëdalje, shpëtim dhe gëzim!?!
"Thuaj: Allahu ju shpëton prej tyre dhe prej çdo vështirësie, e ju megjithatë konsideroni se ka të barabartë me Atë."[15]
Sa herë na është bërë e ngushtë toka dhe na ka ardhur në grykë shpirti, ndërsa Allahu na ka dhuruar të gjitha të mirat!?!
"Nëse të godet ndonjë e keqe, s’mund ta largojë askush pos Tij; e nëse të dhuron ndonjë të mirë, vetëm Ai është i Gjithëpushtetshëm."[16]
Ai që e di se Allahu i lartësuar, bën çka të dëshirojë, nuk ka frikë nga asgjë. Si mundet ai që frikohet prej Tij, të frikohet prej dikujt tjetër?
"Kështu ju ka frikësuar vetëm shejtani me ithtarët e tij dhe mos u frikësoni prej tyre, por kini frikë nga Unë, nëse jeni besimtarë!"[17]
Me besimtarin është Allahu, Zoti i botëve, Lavdiploti edhe i Dërguari (paqja dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të), edhe të gjithë besimtarët e tjerë.
"Dhe ushtria jonë me siguri do të ngadhënjejë!"[18]
"Me, vërtet, do t’i ndihmojmë të Dërguarit tanë edhe besimtarët në jetën në këtë botë, por edhe Ditën kur do të ngrihen dëshmitarët."[19]
Ibën Kethiri në Tefsirin e tij citon një hadith-kudsij: “Pasha madhështinë dhe lartësinë Time, nëse robi Im lidhet me Mua, edhe sikur kundër tij të komplotojnë qielli dhe Toka, Unë do t’i jap rrugëdalje dhe shpëtim prej tyre. Pasha madhështinë dhe lartësinë Time, kur robi Im të lidhet me dikë tjetër krahas Meje, sikur të jetë hapur toka nën këmbët e tij.”
Ibën Tejmije deklaron se fjalët: “Vetëm tek Allahu është i gjithë pushteti dhe fuqia - (la havle la kuvete ila bilah).”, largojnë frikësimet dhe të sjellin lumturi.
Ndaj, përmbaju këtyre fjalëve, o rob i Zotit! Ato janë një nga thesaret e Xhenetit, derë e gëzimit, e mëshirës dhe e prehjes.